Kolonia niemiecka w Rybniku w 1779 r.

Historia miasta i jego dzielnic
Awatar użytkownika
AFRO
Nadszyszkownik Generalny
Posty: 3910
Rejestracja: 3 sty 2007, o 22:49
Lokalizacja: Rybnik

Kolonia niemiecka w Rybniku w 1779 r.

Nieprzeczytany post autor: AFRO »

W książce "Fryderyk Wielki i jego kolonizacya rolna na ziemiach polskich. T.2" zapisano że Fryderyk Wielki:
Na Śląsk jeździł corocznie z wyjątkiem lat wojennych i oprócz roku 1756 i 1786, w niektórych latach nawet po 2 razy. A więc zwiedzał Śląsk Fryderyk w celach inspekcyjnych I. raz w r. 1742, II. w r. 1743, III. w r. 1746., wtedy zwiedził Górny Śląsk, dalej Oleśnicę, Kluczbork, Koźle i Nysę, IV. raz w r. 1748 na Opole i Koźle jechał do Raciborza i Nysyi itd. Podróże trwały zwykle 15-26 dni, w r. 1767 trzy dni, wtedy zwiedził Odmuchów, Prudnik, Hulczyn, Racibórz, Koźle. W r. 1779 szczególnie zwiedzał kolonie; wtedy jechał na Olawę, Brzeg, Lubień do Koźli - stamtąd na Racibórz, Pszczynę do Rybnik - następnie na Rudy, Kotlarnię, Sławierce do kolonii Kupferberg, Grafenort, Derschau aż do Zedlitzer Drahthiitłe. Stamtąd na kolonie Printzow, Heinrichsfelde, Georgenberg do Kluczborka - skąd na Wołczyn i kolonię Piastenberg do Brzegu.
I pytanie - gdzie w Rybniku mogła byc niemiecka kolonia? Bo zakładam, że istniała jako jakaś wydzielona część miasta.

http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmeta ... =&lp=1&QI=

Awatar użytkownika
TolBoy
Kapral
Posty: 112
Rejestracja: 28 gru 2006, o 20:31
Lokalizacja: Rybnik

Nieprzeczytany post autor: TolBoy »

W Rybniku Zebrzydowicach ulica Norwida, sam tego kiedys szukałem i znalazlem dwa potwierdzenia jedne to mapa a drugie u starej babci mówiła na mieszkanców ulicy Norwida "na koloni"
Mapa znalazłem wczesniej a babcia przez przypadek tylko to potwierdziła.
Następne potwierdzenie to nazwiska mieszkańców typowo niemieckie teraz juz moze troche spolszczone.
Cała ulica Norwida gdzies chyba czytałem ze 12 domów to koloniści z niemiec.
Moze takich osad było wiecej nie tylko w Zebrzydowicach ?

Awatar użytkownika
AFRO
Nadszyszkownik Generalny
Posty: 3910
Rejestracja: 3 sty 2007, o 22:49
Lokalizacja: Rybnik

Nieprzeczytany post autor: AFRO »

Tylko, że w tamtym czasie Zebrzydowicom daleko było do Rybnika. Myślę, że takich osad mogło być sporo.

Awatar użytkownika
Kristoff
Szeregowy
Posty: 38
Rejestracja: 12 lut 2015, o 23:17
Lokalizacja: Kamień

Re: Kolonia niemiecka w Rybniku w 1779 r.

Nieprzeczytany post autor: Kristoff »

W Rybniku nie było kolonii fryderycjańskich tutajhttp://barglowka.pl/barrach.html od Pana Postawki czym były kolonie, i gdzie powstały.
Kilka uzupełnień:
1775r. Egersfeld przy Leszczynach (12 zagród chłopskich), w dokumentach z ukończenia z dnia 24 lutego 1778 r. pojawia się nazwa Col. Egesfeld i liczba 13 zagród
1776r. Hennriettendorf przy Vorbriegen (9 zagród) - obecnie Wygoda dzielnica Żor,

1788r. Antoschowitz/ Romanshof przy Radlinie - obecnie to dzielnica Obszary,
Rzendowka przy Kamieniu - kolonia była już zasiedlona w 1792 roku i liczyła 8 chat, w 1850 r. liczyła 9 zagród,

Poniżej historia Egersfeldu i Rzędówki czyli pogranicze Kamienia i Leszczyn:
Kolonia Egersfeld i Rzędówka
W 1774 r. Wydział Dóbr przy Królewskim Urzędzie we Wrocławiu powiadomił starostę w Raciborzu, że na terenie leszczyńskich dóbr Maksymiliana Laschowskiego ma zostać założona kolonia składająca się z 12 gospodarstw. Kolejne pismo wyjaśniało, że domki mają być zamieszkane przez niemieckich rolników.
Polecono wzorować się na budowie podobnej koloni w Zebrzydowicach. Budowę rozpoczęto zimą 1774/1775. Laschowski we wrześniu 1775 roku pisze do króla, że ukończono pierwsze sześć domów, później wykończono jeszcze jedną - więc jesienią 1775 wprowadziło się pierwszych siedmiu kolonistów. W sierpniu 1776r. Laschowski otrzymuje 900 talarów dotacji za sześć pierwszych zagród, a w styczniu 1777 drugie 900 talarów z informacją, że jest to ostatnia wypłata. Na gospodarstwo kolonisty składały się dom z chlewem i stodołą zaprojektowany jako jeden budynek, na podwórzu każdej nieruchomości była studnia, do gospodarstwa przypisane było 6 mórg pola i 2 morgi łąki.
Protokół przekazania z 24 lutego 1778 r. wymienia nazwiska pierwszych kolonistów:
1. Jan Gawron z Leśnicy 24 lata - żonaty - mowa niemiecka - religia nie określona
2. Lotar Meternich 24 lata - żonaty - mowa polska - katolik
3. Szymek Sikora z Leśnicy 30 lat - żonaty - mowa polska - katolik
4. Jan Czuczek z Moraw 50 lat - rzeźnik - mowa polska - katolik
5. Wawrzyn Mrusznik z Austrii 25 lat - krawiec - mowa polska - katolik
6. Franciszek Kamiński z Cieszyna 25 lat - krawiec - mowa polska - katolik
7. Jan Lecibor z Oprawy (?) 26 lat - szewc - mowa polska - katolik
8. Mateusz Niezdorra z Leśnicy 25 lat - mowa polska - katolik - wykupił się
9. Tomek Galiszek z Leśnicy 40 lat- mowa polska - katolik - wykupił się
10. Wawrzyn Szotowski z Leśnicy 40 lat - mowa polska - katolik - wykupił się
11. Kasper Stoplok z Austri 70 lat (!) - mowa niemiecka - katolik
12. Bartek We(ę)grzyk z Leszczyn 30 lat - bednarz - mowa polska - katolik wykupił się

Mamy więc tylko dwóch kolonistów niemieckojęzycznych, w zdecydowanej większości katolików. Czterej wykupili się i zostali właścicielami zagród, pozostali byli dzierżawcami na okres 3 lat, nowe wykazy powstały w 1781, 1784 i kolejnych latach. Czynsz z Egersfeldu wynosił 12 talarów, a z Rzędówki 3 talary. Rzendówka powstała do roku 1792 liczyła początkowo 8 zagród, jej zabudowania znajdowały się po drugiej stronie obecnej lini kolejowej w okolicy obecnych ulic Willowej i Sikorskiego w Kamieniu, Egersfeld rozciągał się wzdłuż obecnej ulicy Adolfa Pojdy po jej lewej stronie, za budynkami biegły obecne ulice Daszyńskiego i Piekarnicza. Innym dowodem na powiązania Rzędówki z Leszczynami jest fakt że stara Rzędówka należy do parafii w Leszczynach.
Obie kolonie należały do Leszczyn, ale były odrębnymi jednostkami administracyjnymi, osobno płaciły podatki i miały swoich sołtysów. W 1850 roku wśród kolonistów są takie nazwiska jak, Kluczniok, Kruger, Hanak, Kurpanik, Węgrzyk, Kozik, Lipka, Frohlich, Skudrzyk, Szombara czy Tkocz - wszystkie te nazwiska nadal można spotkać w tej okolicy, a znaczna część potomków tych osób nadal mieszka na terenie dawnych kolonii. W 1854 r. w koloniach było 39 dzieci, ludność kolonii w 1860 roku to 163 osoby w tym 9 protestantów.
Pierwsze chaty były drewniane około 1850 roku na ich miejsce zaczęto budować dwuizbowe chaty z oddzielnie stojącą stodołą, druga izba była nazywana dziadkową lub była wynajmowana komornikom. Chaty te zachowały się do 1957 roku kiedy ostatnie dwie rozebrano. Powstały tez domy murowane, które były zwrócone do ulicy szczytami, ostatnie dwa rozebrano w 1975 roku.
W 1909 roku kupcy z Rybnika Aronady i Prager zostali właścicielami dwóch parceli - jednej na granicy Rzędówki i Kamienia i drugiej w Egersfeldzie przy kolei. Hipcia dla Ciebie może wiesz jakie to były parcele?
W czasie plebiscytu w koloniach padło 359 głosów za Polską i tylko 36 za Niemcami. W Leszczynach było to 453 do 218 na korzyść Polski.
Świat zaczynamy poznawać od swojego domu, wiemy to tylko zapomnieliśmy o tym.

Awatar użytkownika
_hipcia
Generał broni
Posty: 3662
Rejestracja: 28 lut 2007, o 19:04
Lokalizacja: Rybnik
Kontakt:

Re: Kolonia niemiecka w Rybniku w 1779 r.

Nieprzeczytany post autor: _hipcia »

Kristoff pisze: W 1909 roku kupcy z Rybnika Aronady i Prager zostali właścicielami dwóch parceli - jednej na granicy Rzędówki i Kamienia i drugiej w Egersfeldzie przy kolei. Hipcia dla Ciebie może wiesz jakie to były parcele?
Pojęcia nie mam. Aronade (e na końcu) mieli np. też działki na Meksyku. Obie rodziny były zamożne, więc zapewne kupowały i sprzedawały, jak większość niemieckich Żydów w tamtym czasie.

Z leszczyńsko-kamieńskich stron pochodzili Leschczinerowie. A oni mnie wyjątkowo interesują. Ale to tak btw, czyli poza tematem Kolonii niemieckich ;-)

Jak znajdę coś o izrealitach z tego obecnego rybnickiego pogranicza, to Ci dam znać.

Awatar użytkownika
adam11q
Starszy kapral
Posty: 238
Rejestracja: 14 maja 2010, o 16:04
Lokalizacja: Oberschlesien

Re: Kolonia niemiecka w Rybniku w 1779 r.

Nieprzeczytany post autor: adam11q »

Udało mi sie cos wyszperac w temacie kolonii fryderycjanskich w okolicach Rybnika...Na czerwono zaznaczone te kolonie..
Załączniki
Image000022.jpg
Image000022 - Kopia.jpg

Awatar użytkownika
Kristoff
Szeregowy
Posty: 38
Rejestracja: 12 lut 2015, o 23:17
Lokalizacja: Kamień

Re: Kolonia niemiecka w Rybniku w 1779 r.

Nieprzeczytany post autor: Kristoff »

A powiedz mi skąd masz ten atlas? Masz go w formie papierowej czy elektronicznej?
Świat zaczynamy poznawać od swojego domu, wiemy to tylko zapomnieliśmy o tym.

Awatar użytkownika
adam11q
Starszy kapral
Posty: 238
Rejestracja: 14 maja 2010, o 16:04
Lokalizacja: Oberschlesien

Re: Kolonia niemiecka w Rybniku w 1779 r.

Nieprzeczytany post autor: adam11q »

jest to mapa kupiona w Berlinie..Forma elektroniczna..

Awatar użytkownika
TolBoy
Kapral
Posty: 112
Rejestracja: 28 gru 2006, o 20:31
Lokalizacja: Rybnik

Re: Kolonia niemiecka w Rybniku w 1779 r.

Nieprzeczytany post autor: TolBoy »

można jeszcze kupić ?

Zibi
Starszy szeregowy
Posty: 83
Rejestracja: 2 wrz 2013, o 10:53

Re: Kolonia niemiecka w Rybniku w 1779 r.

Nieprzeczytany post autor: Zibi »

dla zainteresowanych tematem namiar na publikację:
Walter Kuhn, "Die Besiedlung des Rybniker Kreisgebietes", [w:] Kuhn W., Neue Beiträge zur schlesischen Siedlungsgeschichte (Quellen und Darstellungen zur schlesischen Geschichte, Bd.23), Jan Thorbecke Verlag, Sigmaringen, 1984, s.153-165
(pozycja aktualnie dostępna w Bydgoskim Antykwariacie Naukowym)

zamieszczony przez adama 11q wycinek jest fragmentem mapy załącznikowej do książki
Herbert Schlenger, Friderizianische Siedlungen rechts der Oder bis 1800 auf Grund der Aufnahmen von Hammer und v. Massenbach (Geschichtlicher Atlas von Schlesien, Beiheft 1), Verlag von Ferdinand Hirt, Breslau, 1933; 2. Auflage: Jan Thorbecke Verlag, Sigmaringen, 1985 (przedruk fototypiczny 1. wydania).
(do książki załączno 3 mapy: arkusze Kreuzburg, Oppeln i Pleß w skali 1:125.000)

załączam fragment tabeli z pracy Schlengera, w której pod Kreis Ratibor wymieniono również osady wokół Rybnika (tylko te większe, co wyjaśnia załączona informacja)

nawiązując do odwiedzin Fryderyka Wielkiego w Rybniku załączam też anegdotkę na ten temat
Załączniki
Schlenger tabela.jpg
Schlenger objaśnienia.jpg
Stary Fryc w Rybniku.jpg

Awatar użytkownika
_hipcia
Generał broni
Posty: 3662
Rejestracja: 28 lut 2007, o 19:04
Lokalizacja: Rybnik
Kontakt:

Re: Kolonia niemiecka w Rybniku w 1779 r.

Nieprzeczytany post autor: _hipcia »

:brawo:

Zibi
Starszy szeregowy
Posty: 83
Rejestracja: 2 wrz 2013, o 10:53

Re: Kolonia niemiecka w Rybniku w 1779 r.

Nieprzeczytany post autor: Zibi »

z artykułu Herberta Schlengera "Die friderizianische Siedlung in Schlesien" (jego współrzedne i dodatkowe informacje na obrazkach)
Załączniki
Schlenger 1936 (lista).jpg
Schlenger 1936 (mapa).jpg
Schlenger 1936 (KT).jpg
Schlenger 1936 (O).jpg

Zibi
Starszy szeregowy
Posty: 83
Rejestracja: 2 wrz 2013, o 10:53

Re: Kolonia niemiecka w Rybniku w 1779 r.

Nieprzeczytany post autor: Zibi »

errata: ma być Siedelung, nie Siedlung
sorki

Awatar użytkownika
Alojz
Generał broni
Posty: 3927
Rejestracja: 14 wrz 2009, o 19:22
Lokalizacja: Rybnik

Re: Kolonia niemiecka w Rybniku w 1779 r.

Nieprzeczytany post autor: Alojz »

Zibi pisze:errata: ma być Siedelung, nie Siedlung
sorki
Jestes pewny ze Siedelung a nie Siedlung?

Zibi
Starszy szeregowy
Posty: 83
Rejestracja: 2 wrz 2013, o 10:53

Re: Kolonia niemiecka w Rybniku w 1779 r.

Nieprzeczytany post autor: Zibi »

Alojz pisze:
Zibi pisze:errata: ma być Siedelung, nie Siedlung
sorki
Jestes pewny ze Siedelung a nie Siedlung?
Załączniki
Siedelung.jpg

mirka1958
Kapral
Posty: 195
Rejestracja: 6 wrz 2012, o 19:01
Lokalizacja: BRD

Re: Kolonia niemiecka w Rybniku w 1779 r.

Nieprzeczytany post autor: mirka1958 »

Siedelung to forma o/u/boczna od Siedlung. Znaczy to samo.
mireczka

Pawel_K
Szeregowy
Posty: 2
Rejestracja: 28 kwie 2016, o 10:58

Re: Kolonia niemiecka w Rybniku w 1779 r.

Nieprzeczytany post autor: Pawel_K »

Witam,
czy ktoś posiada informacje z jakich konkretnie terenów przybyli koloniści do Egersfeld? A także czy ktoś z Was ma informację o osadnikach o nazwisku Kluczniok oraz kiedy przybyli?

Z góry dziękuję i życzę miłego dnia.

Awatar użytkownika
Kristoff
Szeregowy
Posty: 38
Rejestracja: 12 lut 2015, o 23:17
Lokalizacja: Kamień

Re: Kolonia niemiecka w Rybniku w 1779 r.

Nieprzeczytany post autor: Kristoff »

Pewne jest, że Klucznioki :) pojawiają się w pierwszej połowie XIX wieku na Rzędówce przed 1850 rokiem - skąd przybyli trudno okreslić - wielu kolonistów pochodziło z okolic Leśnicy na Opolszczyźnie oraz z Moraw, ale kolonistami zostawali też miejscowi.
Świat zaczynamy poznawać od swojego domu, wiemy to tylko zapomnieliśmy o tym.

Pawel_K
Szeregowy
Posty: 2
Rejestracja: 28 kwie 2016, o 10:58

Re: Kolonia niemiecka w Rybniku w 1779 r.

Nieprzeczytany post autor: Pawel_K »

Po tym co dowiedziałem się na tym forum: http://genealodzy.pl/PNphpBB2-viewtopic-t-49129.phtml wnioskuję że byli miejscowi i mogli wżenić się w kolonię. Nie chce się tu rozpisywać o genealogi, jeżeli kogoś interesuje temat niech zajrzy na forum, dodam tylko że będę musiał poszukać po sąsiednich parafiach bo nie wiadomo skąd byli (jeżeli przodkowie byli tutejsi).

Zibi
Starszy szeregowy
Posty: 83
Rejestracja: 2 wrz 2013, o 10:53

Re: kolonizacja fryderycjańska w okolicach Rybnika

Nieprzeczytany post autor: Zibi »

może to kogos zainteresuje
Załączniki
AGE37April1812RatiborerKreis.jpg

Awatar użytkownika
Kristoff
Szeregowy
Posty: 38
Rejestracja: 12 lut 2015, o 23:17
Lokalizacja: Kamień

Re: Kolonia niemiecka w Rybniku w 1779 r.

Nieprzeczytany post autor: Kristoff »

Zibi dzięki góra strony 478 - mowa o hucie szkła koło Wielopola. To raczej huta na Młynach w Kamieniu, ale ciekawe i niemiecki szlifuję;)
Świat zaczynamy poznawać od swojego domu, wiemy to tylko zapomnieliśmy o tym.

ODPOWIEDZ