Cmentarz żydowski w Rybniku

Historia miasta i jego dzielnic
Awatar użytkownika
_hipcia
Generał broni
Posty: 3660
Rejestracja: 28 lut 2007, o 19:04
Lokalizacja: Rybnik
Kontakt:

Re: Cmentarz żydowski w Rybniku

Nieprzeczytany post autor: _hipcia »

Jak wspominałam powyżej o zamknięcie cmentarza wnioskował dr Biały. Popełniono jednak błąd w procedurze i nie zwrócono się do władz w Katowicach a niejako zamknięto cmentarz decyzją administracyjną na szczeblu miasta (poprzez policję). To spowodowało, iż gmina izraelicka się odwołała - słusznie zresztą. Sprawa oparła się o Najwyższy Sąd Administracyjny. Gmina broniła się jak mogła, argumentując, iż nie stać jej na założenie nowego cmentarza oraz, że stary nie zagraża okolicy. Ostatecznie skargę wycofano i gmina zaakceptowała fakt, iż nowy cmentarz zostanie założony przy cmentarzu komunalnym przy ul.Rudzkiej.
Na tym papiery się kończą i w sumie jedynie z przekazów pozaarachiwalnych wiem, iż taka kwatera powstała. Chyba jednym z pierwszych pochowanych tam Żydów był ostatni właściciel browaru, czyli Zygfryd. Było to w 1934 roku.
sygn. 1999 (210).JPG

Awatar użytkownika
_hipcia
Generał broni
Posty: 3660
Rejestracja: 28 lut 2007, o 19:04
Lokalizacja: Rybnik
Kontakt:

Re: Cmentarz żydowski w Rybniku

Nieprzeczytany post autor: _hipcia »

Wypada mi tu dać fragment mapy z 1943 roku, na którym zaznaczona jest działka z kwaterą żydowską przy obecnym cmentarzu przy ul.Rudzkiej.

(źródło: Zeszyty Rybnickie, Muzeum w Rybniku)
kwatera żydowska.jpg
No i druga sprawa, czyli wystawa nieznanych zdjęć z naszego cmentarza! 17 grudnia w muzeum zostaną po raz pierwszy pokazane! Dla mnie to jest sensacja roku!

Awatar użytkownika
_hipcia
Generał broni
Posty: 3660
Rejestracja: 28 lut 2007, o 19:04
Lokalizacja: Rybnik
Kontakt:

Re: Cmentarz żydowski w Rybniku

Nieprzeczytany post autor: _hipcia »

Jutro wernisaż wystawy, na której po raz pierwszy zostaną pokazane 33 niezwykłe zdjęcia z naszego cmentarza. Unikaty!
zapro.jpg
Na zachętę zdjęcia, które muzeum pozwoliło opublikować na rybnik.com.pl
cmentarz_zydowski.jpg
Przy okazji pytanie. Pamiętacie może kto mieszkał w tej willi przy obecnej Wieniawskiego, czyli budynku, w którym teraz jest przedszkole? Ten budynek widać za murem cmentarnym.
5.09.2013 (13).JPG

Awatar użytkownika
_hipcia
Generał broni
Posty: 3660
Rejestracja: 28 lut 2007, o 19:04
Lokalizacja: Rybnik
Kontakt:

Re: Cmentarz żydowski w Rybniku

Nieprzeczytany post autor: _hipcia »

Mój bardzo wiekowy znajomy twierdzi, że obecne przedszkole to była willa doktora Miedniaka. Chodził do szkoły z jednym z jego synów.
Co do zdjęć z cmentarza to są rewelacyjne. Niestety nie można publikować ich pojedynczo, a jedynie grupowo i w dalszym planie.
Są to zdjęcia najstarszej części, czyli tej, gdzie jest to okrągłe wejście od strony PKP. W oddali widać budowane kamienice (jeszcze są bez dachu i bez tynku) na początku ul.Kościuszki, stąd też przypuszczenie muzealników, iż to koniec lat 20-tych.
Ogrodzenie cmentarza było z cegły (co wiadomo) i miało takie jakby wnęki od środka. Niektóre nagrobki mają metalowe ogrodzenia, są bogate i raczej tradycyjne. Widać dużo bluszczu, czyli cmentarny standard. Wszystkie mają hebrajskie inskrypcje i jedynie dopisek na dole po niemiecku (niektóre) ze słowami "Tu leży... nazwisko".

Chyba są z pierwszej połowy XIX w. + ciut później. Na razie jest jedna odczytana. Wnet o niej napiszę.
P1470689.JPG
P1470736.JPG
P1470741.JPG
Załączniki
P1470713.JPG

Awatar użytkownika
Alojz
Generał broni
Posty: 3927
Rejestracja: 14 wrz 2009, o 19:22
Lokalizacja: Rybnik

Re: Cmentarz żydowski w Rybniku

Nieprzeczytany post autor: Alojz »

Kto te cyrki robi z publikacja zdjec? Muzeum?

Awatar użytkownika
_hipcia
Generał broni
Posty: 3660
Rejestracja: 28 lut 2007, o 19:04
Lokalizacja: Rybnik
Kontakt:

Re: Cmentarz żydowski w Rybniku

Nieprzeczytany post autor: _hipcia »

Nie. Takie obostrzenia są ze strony właściciela zdjęć, czyli Instytutu sztuki PAN. Nasze muzeum zapłaciło za możliwość ich pokazania na wystawie bez możliwości publikacji i taka jest umowa. My, jako Rybnik, nie mamy do nich praw.

Awatar użytkownika
Alojz
Generał broni
Posty: 3927
Rejestracja: 14 wrz 2009, o 19:22
Lokalizacja: Rybnik

Re: Cmentarz żydowski w Rybniku

Nieprzeczytany post autor: Alojz »

Poprzewracalo im sie w glowach z tymi prawami. Autor juz dawno nie zyje a ktos sobie prawa przywlaszczyl. Masakra :/

Awatar użytkownika
_hipcia
Generał broni
Posty: 3660
Rejestracja: 28 lut 2007, o 19:04
Lokalizacja: Rybnik
Kontakt:

Re: Cmentarz żydowski w Rybniku

Nieprzeczytany post autor: _hipcia »

To nie są prawa autorskie a prawa własności.

Awatar użytkownika
Alojz
Generał broni
Posty: 3927
Rejestracja: 14 wrz 2009, o 19:22
Lokalizacja: Rybnik

Re: Cmentarz żydowski w Rybniku

Nieprzeczytany post autor: Alojz »

W sumie placimy za zasyfione powietrze w Zakopanem to czemu nie placic za ogladanie zdjec. Denerwujace (delikatnie ujmujac) to jest.

Awatar użytkownika
_hipcia
Generał broni
Posty: 3660
Rejestracja: 28 lut 2007, o 19:04
Lokalizacja: Rybnik
Kontakt:

Re: Cmentarz żydowski w Rybniku

Nieprzeczytany post autor: _hipcia »

Wiem i zgadzam się z Tobą. Poza tym zdjęcia tam się znalazły na pewno przez przypadek po wojnie, bo skądś je ktoś wziął/wyszabrował/skradł. Muzeum jako instytucja publiczna musi się stosować do przepisów, czyli d..pa.

Awatar użytkownika
_hipcia
Generał broni
Posty: 3660
Rejestracja: 28 lut 2007, o 19:04
Lokalizacja: Rybnik
Kontakt:

Re: Cmentarz żydowski w Rybniku

Nieprzeczytany post autor: _hipcia »

Jak wspomniałam na spacerze szlakiem Marszu Śmierci, prawdopodobnie pomnik stojący przy stadionie został zrobiony z jakiegoś nagrobka z cmentarzu żydowskiego.
Pan dr Keller podał taką informację po raz pierwszy na swoim wykładzie w Muzeum w Wodzisławiu. Widziałam pisma ZBoWiD'u z końca 1954 roku, w których to pismach zwracano się do Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Hurtu Spożywczego, by wydano blok (pomnik) granitowy, który znajduje (w 1954 r.) na ich placu/podwórzu, a który pochodzi ze zlikwidowanego cmentarza żydowskiego w celu wykonania z niego, po odpowiedniej obróbce, pomnika. WPHS wydał zgodę i chyba z nagrobka żydowskiego zrobiono pomnik, kt. stoi do dziś przy stadionie. Jest on obklejony czymś a la płytki, więc oczywiście nie da się obecnie stwierdzić tego na 100%. Szukałam jakichkolwiek śladów, ale niczego nie widać.

Ten Hurt Spożywczy był na ul.Cegielnianej, czy przy kolejnym naszym glionioku i można założyć, iż Niemcy i tam wywalali nagrobki.
Załączniki
Marsz śmierci 25.01.2015 (15).JPG

Awatar użytkownika
woytas
Nadszyszkownik Generalny
Posty: 7386
Rejestracja: 6 gru 2006, o 21:33
Lokalizacja: Stolica regionu
Kontakt:

Re: Cmentarz żydowski w Rybniku

Nieprzeczytany post autor: woytas »

Czyli wygląda na to, że w glinioku lądowały nagrobki z obu cmentarzy.
Dzisiaj nie do zweryfikowania
Księga Ezechiela: 25,17. "Ścieżka sprawiedliwych wiedzie przez nieprawości samolubnych i tyranię złych ludzi. Błogosławiony ten, co w imię miłosierdzia i dobrej woli prowadzi słabych doliną ciemności, bo on jest stróżem brata swego i znalazcą zagubionych dziatek. I dokonam srogiej pomsty w zapalczywym gniewie, na tych, którzy chcą zatruć i zniszczyć moich braci; i poznasz, że Ja jestem Pan, gdy wywrę na tobie swoją zemstę". BAAM! BAAM! BAAM!

Awatar użytkownika
_hipcia
Generał broni
Posty: 3660
Rejestracja: 28 lut 2007, o 19:04
Lokalizacja: Rybnik
Kontakt:

Re: Cmentarz żydowski w Rybniku

Nieprzeczytany post autor: _hipcia »

Z fotopolska.eu zdjęcie pana Alojzego Milki - rok 1951.
Załączniki
Juliusz i cm. żyd. z Fotopolska 1951 fot. Alojzy Milka.jpg

janusz
Kapitan
Posty: 1519
Rejestracja: 4 maja 2011, o 17:37
Lokalizacja: rybnik

Re: Cmentarz żydowski w Rybniku

Nieprzeczytany post autor: janusz »

jako dziecko biegałem po dnie pustego baseniku -i nikt mi nie powiedział że stąpam po ziemi świętej :|

Awatar użytkownika
_hipcia
Generał broni
Posty: 3660
Rejestracja: 28 lut 2007, o 19:04
Lokalizacja: Rybnik
Kontakt:

Re: Cmentarz żydowski w Rybniku

Nieprzeczytany post autor: _hipcia »

Jeszcze przed zakończeniem 2015 roku, jakimś cudem niewiarygodnym kupiłam pocztówkę z widokiem na Promenadestrasse i mur cmentarny wraz z domem przedpogrzebowym. Z głupia frant weszłam na allegro i patrzę a tu rzeczona pocztówka i 7 minut do końca aukcji. Sama nie mam konta na allegro, ale na szczęście w domu była Młoda. Ktoś licytował (może ktoś z Was :wink: ), ale Magda jakoś to tam poprzebijała i wygrała. Przyznam, że ostatnia minuta tej licytacji to chyba z 10 minut trwała dla mnie.


To moja pierwsza pocztówka z Rybnika i kupiłam ją tylko z uwagi na to, co przedstawia.
cmentarz pocztówka (3).JPG
Ma dwa oryginalne znaczki. Stemple poczty z Rybnika i z Amsterdamu (?). No i nie jest wypisana, żadnego adresata nie ma. Jakiś niezrozumiały dla mnie dopisek jedynie i chyba ślady po innym napisie (zapisku), które spłowiały.
cmentarz pocztówka (2).JPG
cmentarz pocztówka (1).JPG
cmentarz pocztówka (4).JPG
cmentarz pocztówka (5).JPG
cmentarz pocztówka (6).JPG
Przy okazji dodam, że na Szufladzie opisałam historię cmentarza w dwóch częściach:

http://szufladamalgosi.pl/historia-cmen ... niku-cz-1/

http://szufladamalgosi.pl/historia-cmen ... niku-cz-2/

Awatar użytkownika
adrian
Starszy kapral
Posty: 272
Rejestracja: 29 lip 2013, o 11:49
Lokalizacja: Żory
Kontakt:

Re: Cmentarz żydowski w Rybniku

Nieprzeczytany post autor: adrian »

@Hipcia: Zgadza się. Przelicytowałaś mnie i to tylko dlatego, że nie miałem pod ręką dostępu do internetu :-) Ale cóż, następnym razem się uda.
Jestem Adrian - Mój blog

Awatar użytkownika
_hipcia
Generał broni
Posty: 3660
Rejestracja: 28 lut 2007, o 19:04
Lokalizacja: Rybnik
Kontakt:

Re: Cmentarz żydowski w Rybniku

Nieprzeczytany post autor: _hipcia »

adrian pisze:@Hipcia: Zgadza się. Przelicytowałaś mnie i to tylko dlatego, że nie miałem pod ręką dostępu do internetu :-) Ale cóż, następnym razem się uda.
Mam nadzieję, że nie jesteś zły ;-) Kolejnym razem już się nie będę wtranżalać, no chyba, że to będzie synagoga :lol:

Awatar użytkownika
adrian
Starszy kapral
Posty: 272
Rejestracja: 29 lip 2013, o 11:49
Lokalizacja: Żory
Kontakt:

Re: Cmentarz żydowski w Rybniku

Nieprzeczytany post autor: adrian »

Nie ma problemu :-) A jak będzie synagoga to daj szybciej znać, odpuszczę i nie będę podbijał :-D
Jestem Adrian - Mój blog

Awatar użytkownika
_hipcia
Generał broni
Posty: 3660
Rejestracja: 28 lut 2007, o 19:04
Lokalizacja: Rybnik
Kontakt:

Re: Cmentarz żydowski w Rybniku

Nieprzeczytany post autor: _hipcia »

Na naszym fejsie i fejsie "Rybnickich Żydów" to zdjęcie już jest, ale może ktoś nie korzysta z portali, więc musi to być i tu.

Likwidacja cmentarza w fazie końcowej - wczesna wiosna 1940. Fotografię zrobił pan Józef Franke. Jeszcze raz dziękuję rodzinie za możliwość publikacji.
likwidacja cmentarza zydowskiego Rybnik.jpg

Awatar użytkownika
_hipcia
Generał broni
Posty: 3660
Rejestracja: 28 lut 2007, o 19:04
Lokalizacja: Rybnik
Kontakt:

Re: Cmentarz żydowski w Rybniku

Nieprzeczytany post autor: _hipcia »

Stoi. Tak jak napisałam na Fejsie, obelisk stoi przed cmentarzem, czyli na działce, która przed wojną była parkiem. Jest to dobra decyzja.
Oczywiście ten cmentarz nadal istnieje, a nie jak napisano na tablicy "istniał". Tam nadal leżą ludzie. No i zła jest data jego założenia. Pierwszy pochówek miał miejsce w 1814 r., czyli od wtedy należy go traktować jako cmentarz. Żydzi nie byli chowani na ziemi, która nie była wyznaczonym dla nich cmentarzem.

Już wiem dlaczego zniszczono ten cmentarz, włącznie z kopaniem grobów i wydobywaniem szczątek ludzkich. On był nieczynny, bowiem zamknięty przez władze polskie na pocz. lat 30-tych. Tak więc zgodnie z prawem Rzeszy to nie był już cmentarz. Żaden z cmentarzy na terenie wcielonym do Rzeszy nie został w ten sposób potraktowany, gdyż mieli prawo, zgodnie z którym można ewentualnie było zabrać nagrobki, ale nie wolno było kopać na czynnym cmentarzu. 30 (czasem - zależnie od terenu) 40 lat nie wolno było kopać. Co innego Generalne Gubernatorstwo, tam to prawo nie obowiązywało. Dlatego też nowy cmentarz żydowski (gdzie dziś leżą Rosjanie) przetrwał wojnę. On był czynny. Przynajmniej do pocz. lat 40-tych tam grzebano naszych Żydów.
Załączniki
Rybnik obelisk sierpien 2020 (4).jpg
Rybnik obelisk sierpien 2020 (6).jpg
Rybnik obelisk sierpien 2020 (5).jpg
Rybnik obelisk sierpien 2020 (1).jpg

ODPOWIEDZ