Rybniccy Żydzi

Historia miasta i jego dzielnic
Awatar użytkownika
_hipcia
Generał broni
Posty: 3660
Rejestracja: 28 lut 2007, o 19:04
Lokalizacja: Rybnik
Kontakt:

Re: Rybniccy Żydzi

Nieprzeczytany post autor: _hipcia »

Ze świeżynek ;-) czyli news z dziś.
Otóż znalazł mnie poprzez wpis na Szufladzie prawnuk Noah Leschczinera, mieszkający obecnie w Australii. Jak trafił na ten wpis to nie mam pojęcia. Widać Google mu to pokazało:
http://szufladamalgosi.pl/tajemnice-leschczinerow/

Przypomnę, że Noah był właścicielem kamienicy na Sobieskiego, którą ok. 1921 sprzedał Beydze, czyli tej:
Leschcziner (1).jpg
Był radnym miejskim, przez pewien czas przewodniczącym gminy żyd., potem zastępcą. Przekazał geszefty jednemu z synów - Maksymilianowi. Ten prowadził m.in. Dom Towarowy na Rynku (zwany Pragerowym, choć w tamtym czasie Pragerowie już go nie posiadali). Maks przeżył wojnę we Włoszech, jego 2 dzieci też. Jak się dostał do Włoch to nie wiem, choć wiem, że był internowany w Trieście jako Żyd z kraju wschodniego.
No i jak szukałam potomków Noah (tego starego) to cały czas szłam tropem jego syna Maksa. Trop się urywał po wojnie i był amen w pacierzu.
A tu trzeba było iść tropem innego syna Noah, czyli Heinricha (był jeszcze trzeci ale zginął w czasie Wielkiej Wojny), który wyemigrował z R-ka sporo przed 1920, gdyż skończył studia medyczne i pracował w Berlinie. Zmarł w 1925, osierocił jednego chłopca. Tenże chłopiec (wnuk Noah) został przysposobiony przez drugiego męża wdowy po Heinrichu (zresztą gościa z Raciborza). Rodzinie udało się wyjechać do Anglii a następnie do Australii. Tam zmienili nazwiska z niemieckich na anglosaskie, bo w czasie wojny germańskie nazwy na Antypodach nie były mile widziane.

Tyle historii ;-)

Awatar użytkownika
_hipcia
Generał broni
Posty: 3660
Rejestracja: 28 lut 2007, o 19:04
Lokalizacja: Rybnik
Kontakt:

Re: Rybniccy Żydzi

Nieprzeczytany post autor: _hipcia »

W Wielki Poniedziałek, na cmentarzu żydowskim w Białej koło Prudnika (dawniej Zülz) znalazłam nagrobek naszego Żyda. Czyli na pewno jego szczątki tam leżą, bowiem kirkut ten nie został zniszczony. Najlepsze jest to, że znam ten nagrobek od lat, bo ma kapitalny szczyt wskazujący, iż zmarły był lekarzem. Na szczycie macewy jest bowiem wijący się dookoła laski wąż Eskulapa.
Nigdy jednak nie analizowałam jaki napis jest na nagrobku. Tym razem jakoś zaczęłam czytać i doznałam szoku :shock:
To macewa dr. Davida Hoenigera, królewskiego radcy sanitarnego, urodzonego w Rybniku w 1815, zmarłego w Zülz w 1885 r.
Skoro miał tytuł królewskiego radcy sanitarnego, to był jakimś ober doktorem - tak jak Julius Roger.
Biała 28.03.2016. (23).JPG
Biała 28.03.2016. (25).JPG
Biała 28.03.2016. (26).JPG
Poczyściłam go, popieściłam i zostawiłam kamyczek. Jak by nie patrzeć - rybniczanin :mrgreen:
DSC_0204.JPG
W domu, na wszelki wypadek, sprawdziłam czy on faktycznie był nasz. Zgadza się - urodził się w Rybniku w 1815 z ojca Moritza i matki Cecylii. Jest w księdze urodzin.
Księga urodzin xyz czyli wsio (10).JPG
Aaa, no i sprawdziłam, że studiował w Berlinie. Jak go rozgryzę, to zrobię wpis na Szufladzie ;-)

Awatar użytkownika
AFRO
Nadszyszkownik Generalny
Posty: 3910
Rejestracja: 3 sty 2007, o 22:49
Lokalizacja: Rybnik

Re: Rybniccy Żydzi

Nieprzeczytany post autor: AFRO »

Załączniki
s-l1600.jpg

Awatar użytkownika
_hipcia
Generał broni
Posty: 3660
Rejestracja: 28 lut 2007, o 19:04
Lokalizacja: Rybnik
Kontakt:

Re: Rybniccy Żydzi

Nieprzeczytany post autor: _hipcia »

Dzięki AFRO :-) już tam jestem.

Awatar użytkownika
AFRO
Nadszyszkownik Generalny
Posty: 3910
Rejestracja: 3 sty 2007, o 22:49
Lokalizacja: Rybnik

Re: Rybniccy Żydzi

Nieprzeczytany post autor: AFRO »

Strona autora książki pana Eli'ego Manneberga o historii swojej rodziny pochodzącej z Rybnika.
http://www.manneberg-saga.com/en/

Awatar użytkownika
_hipcia
Generał broni
Posty: 3660
Rejestracja: 28 lut 2007, o 19:04
Lokalizacja: Rybnik
Kontakt:

Re: Rybniccy Żydzi

Nieprzeczytany post autor: _hipcia »

Rybnik odwiedził potomek rybnickiego dentysty Richarda Heinzelmanna.
Rybniker Kreisblatt 1905.jpg
Opisałam to na Szufladzie.


http://szufladamalgosi.pl/richard-heinz ... owka-traf/

Awatar użytkownika
_hipcia
Generał broni
Posty: 3660
Rejestracja: 28 lut 2007, o 19:04
Lokalizacja: Rybnik
Kontakt:

Re: Rybniccy Żydzi

Nieprzeczytany post autor: _hipcia »

Z nowinek. Jestem w posiadaniu skanu aktu ślubu Noah Leschczinera (parę wpisów powyżej o nim). Ślub brał w Beuthen, ale z aktu jednoznacznie wynika, iż zmarł w Rybniku w 1940 r. (dopisek z lewej strony). Na mur go pochowano na nowym cmentarzu żydowskim - tam gdzie teraz żołnierze Armii Czerwonej leżą.
slub Noah (1).jpg
slub Noah (2).jpg

Awatar użytkownika
AFRO
Nadszyszkownik Generalny
Posty: 3910
Rejestracja: 3 sty 2007, o 22:49
Lokalizacja: Rybnik

Re: Rybniccy Żydzi

Nieprzeczytany post autor: AFRO »

Załączniki
729d2ceb4dca83648fa01f346a96.jpg

Awatar użytkownika
_hipcia
Generał broni
Posty: 3660
Rejestracja: 28 lut 2007, o 19:04
Lokalizacja: Rybnik
Kontakt:

Re: Rybniccy Żydzi

Nieprzeczytany post autor: _hipcia »

Jak zwykle dzięki za cynk AFRO :D

Awatar użytkownika
AFRO
Nadszyszkownik Generalny
Posty: 3910
Rejestracja: 3 sty 2007, o 22:49
Lokalizacja: Rybnik

Re: Rybniccy Żydzi

Nieprzeczytany post autor: AFRO »

Załączniki
71fae7da49a1ba0cbac768f06fae.jpg

Awatar użytkownika
_hipcia
Generał broni
Posty: 3660
Rejestracja: 28 lut 2007, o 19:04
Lokalizacja: Rybnik
Kontakt:

Re: Rybniccy Żydzi

Nieprzeczytany post autor: _hipcia »

Kurcze...wyswietla mi się jako zakończona :-(

Awatar użytkownika
_hipcia
Generał broni
Posty: 3660
Rejestracja: 28 lut 2007, o 19:04
Lokalizacja: Rybnik
Kontakt:

Re: Rybniccy Żydzi

Nieprzeczytany post autor: _hipcia »

Na początku października opisałam na Szufladzie historię, urodzonego w Rybniku naukowca, Alfreda Glücksmanna i jego rodziny.
http://szufladamalgosi.pl/alfred-glucks ... w-rybniku/

Wyobraźcie sobie, iż tydzień temu napisała do mnie jego córka - pani prof.Miriam Glucksmann z Wielkiej Brytanii. Tak se zwyczajnie googlowała i wlazła na Szuflandię. Napisała m.in.: "Mój ojciec byłby tak zaszczycony tym wielkim hołdem, jaki mu oddałaś, i jak sobie wyobrażam, dziadkowie ze strony ojca także. To takie wzruszające." W mailu napisała też: "Mam kilka zdjęć, które mogą Cię zainteresować - np. szkoła mojego ojca w Rybniku, gdy miał około 6 lat, a więc z 1910; z roku około 1920/1 główny placu w Rybniku z personelem wojskowym i powozami karabinowymi; kilka fotografii mojego ojca i jego siostry oraz ich przyjaciół z rodziny Priesterów (myślę, że były to 4 dziewczynki, ale nie znalazłam niczego na ich temat)."
Tak więc teraz czekam na foty z Anglii, ale na razie pani profesor poszła na operację kręgosłupa, więc muszę się uzbroić w cierpliwość.

Awatar użytkownika
AFRO
Nadszyszkownik Generalny
Posty: 3910
Rejestracja: 3 sty 2007, o 22:49
Lokalizacja: Rybnik

Re: Rybniccy Żydzi

Nieprzeczytany post autor: AFRO »

Czytałem to u Ciebie. Dobra robota jak zawsze! A z ciekawości - nie był Żydem aptekarz Fritze?

Awatar użytkownika
_hipcia
Generał broni
Posty: 3660
Rejestracja: 28 lut 2007, o 19:04
Lokalizacja: Rybnik
Kontakt:

Re: Rybniccy Żydzi

Nieprzeczytany post autor: _hipcia »

AFRO pisze:A z ciekawości - nie był Żydem aptekarz Fritze?
Chyba nie. Nie mam takiego nazwiska w wykazach. Na pewno za to był inny. Bodajże Adler się nazywał.

Abisall
Szeregowy
Posty: 34
Rejestracja: 11 mar 2015, o 22:56

Re: Rybniccy Żydzi

Nieprzeczytany post autor: Abisall »

_hipcia
Nie wiem czy widziałaś - mi się przy okazji wyświetliło
https://allegro.pl/eisenhutte-silesia-p ... 62445.html

Awatar użytkownika
_hipcia
Generał broni
Posty: 3660
Rejestracja: 28 lut 2007, o 19:04
Lokalizacja: Rybnik
Kontakt:

Re: Rybniccy Żydzi

Nieprzeczytany post autor: _hipcia »

Abisall pisze:_hipcia
Nie wiem czy widziałaś - mi się przy okazji wyświetliło
https://allegro.pl/eisenhutte-silesia-p ... 62445.html
Dzięki za pamięć. To na mój rozum nie za bardzo judaik związany z naszymi Żydami. Huta była przez pewien czas w posiadaniu Żydów (nie naszych), ale nie pamiętam kiedy. Mało się znam na hucie. No i cena spora.

Awatar użytkownika
_hipcia
Generał broni
Posty: 3660
Rejestracja: 28 lut 2007, o 19:04
Lokalizacja: Rybnik
Kontakt:

Re: Rybniccy Żydzi

Nieprzeczytany post autor: _hipcia »

Z wielką radością Was informuję, że rybniccy Żydzi znaleźli się na wystawie stałej w Domu Pamięci Żydów Górnośląskich w Gliwicach. I muszę tu dodać, iż biorąc pod uwagę to, że nasza społeczność nie była jakaś wyjątkowo liczna czy znacząca, to Rybnik jest wręcz nadreprezentowany w porównaniu z Żorami, Mikołowem, Raciborzem, Wodzisławiem czy wieloma innymi miastami.
Jest nasza synagoga w formie tzw. "kryształu", ale to nic szczególnego bo są wszystkie synagogi z GŚl.
20181213_160453_resized_2.jpg
Jest trzech naszych rabinów - Fraenkel, Braunschweiger oraz Rosenthal. Co prawda byli oni też rabinami w innych miastach GŚl, ale gdyby to brać statystycznie, to naszych jest 3 ;-)
Rabin Fraenkel
Rabin Fraenkel
Rabini Braunschweiger i Rosenthal
Rabini Braunschweiger i Rosenthal
Jest historia sierocińca, pocztówki, które go przedstawiają, jest info o donatorach ochronki oraz jej regulamin.
P1680645.JPG
Są srebrne świeczniki z naszej synagogi ufundowane przez Louise Haase (żonę Ferdynanda).
świeczniki
świeczniki
Napis "Louise Haase"
Napis "Louise Haase"
Jest info o naszym cmentarzu, co jest dla mnie szokiem, gdyż nic z niego nie zostało. Nie ma wielu innych interesujących cmentarzy a jest nasz!
P1680682.JPG
P1680688.JPG
W dziale "Przedsiębiorcy" jest cała rodzina Haase oraz browar Mullera.
20181213_193722_resized.jpg
20181213_193706_resized.jpg
Przy okazji plebiscytu i podziału Śląska opisana jest krótko historia Rudolfa Haase! (tu się spłakałam)
20181213_193818_resized.jpg
Jest pieczątka gminy naszej (wraz z pozostałymi).
20181213_192116_resized_2.jpg
Jesteśmy na mapie osadnictwa żydowskiego w dawnych wiekach.
P1680703.JPG
Na ekranie, na którym przedstawiane są zdjęcia Żydów górnośląskich, widać ileś tam fot całej rodziny Mannebergów :D Tu też beczałam z radości.
Hans
Hans
Josef z żoną
Josef z żoną
Josef z żoną Hedwig
Josef z żoną Hedwig
Leopold - ojciec Josefa
Leopold - ojciec Josefa
Sklep Rosel - córki Josefa
Sklep Rosel - córki Josefa
Rosalia - mama Josefa
Rosalia - mama Josefa
Przy okazji Holokaustu przedstawione są zdjęcia 3 naszych Żydów, którzy byli w getcie w Będzinie.
Charlotte Rosenberg oraz Marja i Jaś Radoszyccy
Charlotte Rosenberg oraz Marja i Jaś Radoszyccy
I oczywiście jesteśmy, jako miasto, na mapie pokazującej Marsz Śmierci.
20181213_195251_resized.jpg
Wystawa jest cudna :brawo: Na 140 m kw jest to co powinno być i Rybnik co chwilę. Moje lobbowanie się opłaciło :mrgreen: Gliwice uhonorowały naszych Żydów i za to im jestem bardzo wdzięczna.

Sorry za jakość zdjęć.

Awatar użytkownika
AFRO
Nadszyszkownik Generalny
Posty: 3910
Rejestracja: 3 sty 2007, o 22:49
Lokalizacja: Rybnik

Re: Rybniccy Żydzi

Nieprzeczytany post autor: AFRO »

Czemu mam wrażenie że to wszystko Twoja zasługa? Gratulacje dla Ciebie!

Awatar użytkownika
_hipcia
Generał broni
Posty: 3660
Rejestracja: 28 lut 2007, o 19:04
Lokalizacja: Rybnik
Kontakt:

Re: Rybniccy Żydzi

Nieprzeczytany post autor: _hipcia »

Mam wielką zagwozdkę i nie wiem jak ją wyjaśnić.
Otóż w Niewiadomiu przez ok. 10 lat mieszkał i miał knajpę Żyd globtroter. Nazywał się Salo Baruer. Urodził się w Ober Lazisk w 1855, potem się ożenił w Bluszczowie (pod Wodzisławiem), bo miał żonę Berthę/Babette z Rogowa. Poniosło go do Chuchelnej (dziś Czechy), gdzie rodził się mu syn Samuel Leo. Stamtąd pognał do Raciborza (dokładniej na Ostróg). I od ok.1892 widać go wielu aktach notarialnych dot. gruntów w Niewiadomiu, bowiem sam kupował ziemię, ale też występował jako osoba poświadczająca tożsamość stawających do aktów lokalsów, czyli Polaków lub Ślązaków. Podawany był jako właściciel knajpy w Nieder Niewiadom. W 1904 zmarła mu w Dolnym Niewiadomiu żona Berta i się wykludził do Bytomia. Stamtąd pisał do lokalnego Amtu różne pisma. Potem go poniosło do Antonienhütte. Ostatecznie zaczął prowadzić Gasthaus w Königsütte przy dzisiejszej 3 Maja. I tam umarł w 1915.
Do dziś w bardzo dużej ilość ksiąg wieczystych ma tzw. "prawo drogi". Nawet w KW Zabytkowej Kopalni Ignacy ;-)

Żaden z fachowców od Niewiadomia nie potrafi mi powiedzieć, w którym budynku mógł mieć ten swój Gasthaus.
Może ktoś, coś?
prawo drogi.jpg

Awatar użytkownika
_hipcia
Generał broni
Posty: 3660
Rejestracja: 28 lut 2007, o 19:04
Lokalizacja: Rybnik
Kontakt:

Re: Rybniccy Żydzi

Nieprzeczytany post autor: _hipcia »

Miałam ostatnio kilka internetowych spotkań z potomkami rybnickich Żydów. Dostałam wiele fotografii rodzinnych, które jedna z córek Salo Priestera zabrała ze sobą wyjeżdżając do Kanady pod koniec lat 30-tych. Niestety nie są opisane, więc za bardzo nie potrafię ustalić kto jest kto. Siedzą (od lewej): Fritz Aronade, ? (może Tulla Priester - nie jestem pewna), Eryk Priester. Powyżej nich siedzi Salo Priester( łysy) oraz jego żona Olga Priester (z domu Leschcziner). Obejmują się Thea Grauer (córka Salo i Olgi Priester) oraz jej mąż Max Grauer. Najwyżej stoją: ? , Hedwig Młynarski i jej mąż Samuel. Samuel Młynarski był wspólnikiem Maxa Grauera. To właśnie Max Grauer i jego żona Dorothea (Thea) wyjechali do Kanady z małym synkiem urodzonym w Rybniku.
Załączniki
Rodzina Priesterów oraz znajomi.
Rodzina Priesterów oraz znajomi.

Awatar użytkownika
_hipcia
Generał broni
Posty: 3660
Rejestracja: 28 lut 2007, o 19:04
Lokalizacja: Rybnik
Kontakt:

Re: Rybniccy Żydzi

Nieprzeczytany post autor: _hipcia »

Takie tam z kawą :-) Drugi z lewej to Alfred Glücksmann, w środku Fritz Aronade, trzeci z prawej Otto Apt. Reszty nie znam.
Załączniki
Group with AG round table (1).jpg

ODPOWIEDZ